Sezon narciarski rozpoczął się na dobre, wielu zawodników wyczynowców i amatorów już startuje lub trenuje na śniegu poza granicami naszego kraju. Okres przygotowawczy dobiega końca i teraz czas na weryfikację tego, co udało się zrobić od wiosny. Biegi narciarskie to jedna z najcięższych dyscyplin na świecie, objętość treningowa podczas okresu przygotowawczego jest kosmiczna. Treningi czasem są tak ciężkie, że potrzeba specjalnego mentalnego nastawienia. Przy takim trybie często dochodzi do przetrenowania, niestety diagnostyka tego zjawiska jest bardzo pomijana a wcale nie jest trudna do wykrycia. Przewlekłe przemęczenie nie występuje tylko u seniorów, którzy trenują bardzo dużo. Jest ono zauważalne także u młodzieży, która musi codziennie rano wstać do szkoły gdzie narażeni są na ciągły stres, w połączeniu z treningami doprowadza to najczęściej do nadmiernego obciążenia układu nerwowego. W takim stanie praktycznie niemożliwe jest notowanie nawet najmniejszego progresu.

Pojęcie przetrenowania to bardzo złożony temat zawierający w sobie trudne nazewnictwo występujące w obrębie mózgu. Moim celem jest to żeby każdy czytelnik zrozumiał i umiał zdiagnozować u siebie symptomy tego problemu, dlatego podzielę to na dwa podpunkty.

Przetrenowanie układu ruchu (mięśnie, stawy)

Narzucanie na siebie dużych cyklicznie występujących obciążeń może doprowadzać do przeciążenia układu ruchu. Do objawów należą:

  - Bóle mięśni i stawów

  - Problemy ze zwiększaniem obciążeń na treningach

  - Spadek siły i mocy

  - Częste kontuzje

Ten rodzaj przetrenowania w sportach wytrzymałościowych występuje rzadziej niż w dyscyplinach siłowych czy grach zespołowych gdzie ciągłe zmienne ruchy dynamiczne i duże ciężary powodują uszkodzenie włókien mięśniowych.

Przetrenowanie układu nerwowego

Dużo poważniejszy problem to przeciążenie układu nerwowego, który ma nieco inne objawy i niestety dość często występuje u sportowców dyscyplin wytrzymałościowych i słowo-wytrzymałościowych. Brak progresu i ciągłe znużenie to tylko niektóre z przejawów. Skoro tak łatwo to zdiagnozować to, dlaczego większość to lekceważy i dalej realizuje wymagający plan i zaniedbuje regenerację? Odpowiedź jest bardzo prosta! Przyzwyczajamy się do tego stanu i po kilku latach ciągłego zmęczenia myślimy, że tak ma być i ciągle realizujemy te same założenia w stresie w złym stanie psychicznym i fizycznym. Poniżej zamieszczam objawy, które mogą dać nam sygnał, że nasz organizm mówi dość i potrzebuje odpoczynku

Psychiczne aspekty

  - Brak motywacji zniechęcenie, wypalenie

  - Presja i monotonia treningu

  - Brak wiary w trenera i w cel, który wyznaczyliście

  - Wahania nastroju

  - Senność /bezsenność

  - Poczucie zmęczenia

  - Stres *

  - Depresja

Fizjologiczno-zdrowotne aspekty

  - Częste infekcje kontuzje

  - Zaburzenie cyklu menstruacyjnego u kobiet lub całkowity brak

  - Znaczne obniżenie tętna spoczynkowego

  - Słabe wyniki badań hormonów i morfologii ( musi być odpowiednia diagnoza i stosowanie się do tej diagnozy)

  - Brak progresu od dłuższego czasu

O ile nasze mięśnie żeby odpocząć potrzebują kilka dni odpoczynku to układ nerwowy potrzebuje najczęściej wiele miesięcy przerwy od stresu, ciężkiego treningu, żeby wszystko wróciło do normy. Znalezienie odpowiedniego balansu pomiędzy intensywnością a objętością treningu może okazać się kluczem do zapobiegania tego typu objawów, lecz także niwelowanie problemów dnia codziennego i umiejętność radzenia sobie ze stresem ma bardzo istotny wpływ na naszą produktywność a co za tym idzie wynik sportowy.

W kolejnym artykule dokładnie  opiszę w jaki sposób radzić sobie z przetrenowaniem i jak temu zapobiegać.

Tomasz Skurzok

o autorze: Tomasz Skurzok był zawodnikiem klubu NKS Trójwieś Beskidzka, medalistą Mistrzostw Polski Seniorów i Juniorów. Obecnie pracuje jako trener personalny oraz współpracuje z kadrą młodzieżową PZN